Hapert, een (teken)impressie van een dorp in de Kempen.
Noord-Brabant (gemeente Bladel).
Bamboo Inn Winkelstraat Hapert
Klik op onderstaande onderwerpen, voor meer informatie! Of scroll naar beneden.
Hapert | Oude jongensschool | Haopertse Gaoper | Winkels
Kempenoptocht | BoerenMert | SINT-SEVERINUSKERK | Mariakapel | Graanmolen
In 2003 verruilde ik Maastricht voor Hapert. Mijn flat moest wijken voor de A2-tunnel en de Groene Loper;
voor mijn werk was ik toch al veel op de weg te vinden en daarnaast kreeg ik een relatie met Bart, een Brabander uit Roosendaal.
Inmiddels ben ik -alhoewel de Brabantse taal niet echt machtig – aardig gesetteld en geïntegreerd. Desondanks zal Maastricht altijd ‘Mien stad’ blijven, maar Hapert is inmiddels m’n dûrpke geworden. Hieronder lees je er meer over.
hapert Hapert?
Kempenoptocht 2017 in Hapert, met op de achtergrond de Sint Severinuskerk
Hapert werd in 710 Heopardum genoemd.
De naam is later verbasterd tot Happaert, Happert en wat mij betreft hadden ze het daarbij gelaten… Het heeft mij namelijk heel wat hoofdbrekens gekost toen ik mijn domeinnamen wilde claimen, want zeg nu zelf: ‘webdevelopment hapert’ klinkt niet erg aantrekkelijk.
Toeristische trekpleister
Het dorp telde in 2018 5.456 bewoners, en is dus niet erg groot. Toch is er best veel te doen, waarschijnlijk ook omdat Hapert gelegen is in hartje Kempen, een bosrijke omgeving waar de bewoners het Bourgondische leven niet ongemerkt voorbij laten gaan. Als ik naar de Jumbo ga, op de markt in Hapert, tref ik er altijd toeristen die op de fiets, of te voet, de omgeving aan het verkennen zijn.
Kempenoptocht
Al ben ik van origine een Maastrichtse, toch ben ik erg onder de indruk van de Kempenoptocht die jaarlijks wordt georganiseerd. Dan verandert ook de naam van het dorp en woon ik een paar dagen in het Pintewippersrijk.
Oude jongensschool
Beeld ‘Zo ’t klokje thuis tikt, tikt ’t nergens’. Met op de achtergrond de oude jongensschool.
Op diezelfde markt ligt ook de ‘Oude Jongensschool’, zie tekening.
Het gebouw stamt uit het jaar 1936 en heeft in eerste instantie dienst gedaan als jongensschool en later als gemengde school
Eenmaal geregistreerd als inwoner van Hapert, gemeente Bladel, kon je mij hier vaak vinden, omdat het pand dienst deed als openbare bibliotheek.
De boeken hebben ondertussen plaats gemaakt voor een keur aan Italiaanse hoogstandjes sinds ‘restaurant/wijnbar DiVino’ er is gehuisvest, en vandaar dat je mij hier nu minder vaak zult treffen. Dit ligt niet aan het restaurant, want de keren dat wij er zijn gaan eten, zijn ons bijzonder goed bevallen.
Maar ja, boeken lenen is goedkoper 🙂
Het beeldje op de tekening is van brons en is gemaakt door Pier van Leest. Het beeldt een vrouw uit die een boek leest en het heeft dus alles te maken met de voormalige openbare bibliotheek.
Misschien moeten we ons nu maar voorstellen dat zij Divino’s menukaart raadpleegt?
Haopertse Gaoper
Aan de andere kant van de markt vind je de ‘Haopertse Gaoper’ een beeld van Niek van Leest dat in 1978 werd geplaatst en een man laat zien die aan de kant staat en filosofeert over wat er aan hem voorbij trekt. De gaoper is een bijnaam voor de inwoners van Hapert omdat ze vaak in gedachten verzonken, zouden kijken naar wat er te zien is in hun omgeving. Iets wat mij bijzonder aanspreekt alhoewel ik de eerste Gaoper nog moet ontmoeten. Ze zijn best spraakzaam hier 😉
De Hapertse Gaoper nu met mondkapje…
De naam ‘Gaoper’ heeft volgens Wikipedia ook een historische verklaring. In de 18e eeuw woonde in De Kuil te Hapert een handelaar die bloedzuigers verkocht aan doktoren in Zuid-Nederland en België die ze weer gebruikten om koorts te genezen.
Hapert was in die tijd dus een soort medisch centrum met een zeer speciale apotheek waarboven traditiegetrouw een ‘gaper’ hing met een grote grimas op zijn kop omdat het medicijn veelal vies smaakt. Of, in dit geval, omdat je bloedzuigers toch het liefst niet aan je lijf ziet lebberen.
Geef mij dan maar de eerste uitleg.
Winkels in Hapert
Eeuwenlang was Hapert een kleine geïsoleerde agrarische nederzetting. Pas in de 19e eeuw kwam het dorp uit haar isolement door de verbeterde infrastructuur. Hapert is inmiddels bereikbaar via de drukke Provincialeweg, de A67 en daarnaast ligt het dorp tegenover een groot bedrijventerrein waar ook de thuisbasis van de VDL Groep te vinden is.
De industrie heeft welvaart gebracht hoewel Hapert klein is gebleven. Desondanks vind je hier verschillende goede restaurants, zoals het hierboven genoemde ‘Divino’ en de ‘Bamboo Inn’.
En ook qua winkels is het aanbod groter dan je van een relatief klein dorp mag verwachten .
Op de afbeelding zie je het pand waar wijnhandel Hendriks gevestigd is (tijdens een héle warme zinderende zomerdag) en waar je terecht kunt voor een heerlijke wijnproeverij!
Verderop in de straat ligt ‘Verf en Advies Woning” : Lemmens Hapert.
Persoonlijk breng ik ook graag een bezoek aan kledingzaak ‘Straatman Mode’ – zie tekening bovenaan (direct naast de Bamboo Inn).
Carnaval te Hapert: Kempenoptocht
Kempenoptocht 2018
De Gaopers komen tijdens de carnavalsdagen overigens behoorlijk aan hun trekken.
Iedere carnavalsmaandag wordt hier namelijk de ‘Kempenoptocht’ georganiseerd en ik ben nog steeds onder de indruk van deze grootste -en volgens mij mooiste? – optocht in deze regio.
Jaarlijks trekken zo’n 35 groepen door de straten van Hapert. En de kleurrijke praalwagens met de vrolijk uitgedoste loopgroepen zijn een lust voor het oog. Op de wagens worden feestjes gevierd, er wordt gelachen, gezongen en gedanst.
Als toeschouwer hoef je je geen muurbloempje te voelen, want de deelnemers betrekken het publiek zoveel mogelijk.
De een na de andere act wisselt elkaar af en van het publiek wordt veelal assistentie verlangd:-) .
Begin 2018 maakte ik de tekening die bij deze tekst staat. Het is een soort compilatie met verschillende carnavalswagens en op de achtergrond een monument waar Hapert trots op is: de ‘Graanmolen’.
Tegenwoordig wordt de Hapertse molen bediend door vrijwillige molenaars. Als de wieken draaien is de molenaar aanwezig, en ik heb begrepen dat die een bezoekje wel kan waarderen!
Omdat ik meer tekeningen hoop te maken van de KempenOptocht, heb ik inmiddels een aparte blog gemaakt:
Orgeldraaier Boerenmert Hapert 2019
Boerenmert
Als mijn partner Bart een jaartje ouder wordt, hoeven we nooit een feestje te organiseren, want iedere derde zondag van september keert Hapert voor een dag terug naar grootmoeders tijd. We kunnen ons bezoek dan trakteren op een dagje Boerenmert waar diverse oude ambachten te zien zijn zoals touwslager, boekdrukker, mosterdmaker, stoelenvlechter en meer.
Voor kinderen is er een ‘doeplein’ en kinderboerderij met veel tamme aaibare dieren. Zoals konijntjes, cavia’s, kippen en grotere dieren zoals lama’s. Er worden veel authentieke kinderspelen georganiseerd waarvan de kinderen ook iets kunnen opsteken. Zo zag ik hoe een klein jochie een houten koe leerde melken!
Bijzonder sfeervol is de presentatie van ‘Het Brabants Span’ -zie tekening onderaan. Deze vereniging zet zich in voor het trekpaard en promoot deze zachtaardige reuzen door (onder meer) het geven van tentoonstellingen, opleidingen en shows in binnen -en buitenland. Uiteraard levert dit fantastische taferelen op!
Minder eervol is dat tijdens een voorstelling op de Boerenmert in 1993, het allereerste dodelijk slachtoffer viel door een bungeejumpsprong in Nederland.
In 2020 zorgde Corona ervoor dat de markt niet door kon gaan. Helaas was dit ook het geval 2021. De veertigste editie gaat wel door op 18 september 2022!
Op de afbeelding beneden: Het Brabants Span op de markt te Hapert, Boerenmert 2019. Tekst gaat verder onder deze afbeelding.
Sint-Severinuskerk te Hapert
Kempenoptocht 2019 te Hapert. Met op de achtergrond de Sint-Severinuskerk. Zie ook de animatie bovenaan.
Zie tekening bij deze tekst én de animatie bovenaan.
Waarom de naam ‘Severinuskerk’?
Bron: BHIC, Henk Buijks
De eerste Sint-Severinuskerk is in de veertiende eeuw gebouwd. Blijkbaar tijdens een lange droge periode, want de kerk is gewijd aan een vrij onbekende heilige die vooral wordt aangeroepen om regen af te smeken. En dat is in het regenachtige Nederland nogal ongebruikelijk.
Blijkbaar waren de bewoners van Hapert nog steeds niet tevreden met de weersomstandigheden in hun dûrpke, want in 1938 werd de kerk uitgebreid met een open ingangsgalerij, een doopkapel en een kapel voor Sint-Donatus. Deze heilige wordt aangeroepen tegen donder en bliksem.
In 1918 schonk sigarenfabrikant Cornelis Claassen een perceel grond aan de kerk, om daarop een nieuwe kerk te bouwen. De oude neogotische kerk, uit begin negentiende eeuw, was te klein geworden, dus werd in 1922-’23 een nieuwe kerk gebouwd in neo-romaanse stijl. Architect was Joseph Franssen die het vak leerde van Pierre Cuypers. De door Cuypers ontworpen of gerestaureerde gevels vertellen -dankzij de rijke ornamenten- een verhaal.
De dankbare inwoners van Hapert doneerden veel kunstwerken ter verfraaiing van het interieur.
MFA te Hapert, moderne cultuur en historische waarden
Sinds juni 2020 wordt er in de Sint-Severinuskerk geen mis meer opgedragen.
De kerk wordt -samen met de naastgelegen pastorie en voormalig koetshuis- onderdeel van een multifunctionele accommodatie (MFA). Zie filmpje. Daar moeten alle mogelijke vormen van recreatie, cultuur, educatie, opvang, integratie en sport, samenkomen.
Cultuurhistorische waarden dienen -terecht- gerespecteerd te worden, dus werd gezocht naar balans tussen ‘oud’ en ‘nieuw’. Zo hebben historische onderdelen (zoals gevels en trapsgewijze opbouw) van het voormalige koetshuis, de pastorie en kerk elk hun eigen specifieke functie en betekenis. Kortom: het geheel mag niet uiteenvallen. Bron: https://www.planviewer.nl/Hapert
En dat houdt in dat alleen bepaalde gedeeltes van kerk en koetshuis afgebroken mogen worden. Dat heeft toch behoorlijk wat denkwerk gekost, lijkt mij?
Nu -maart 2021- krijg ik een ietwat triest gevoel bij het zien van die eenzame gevel van het koetshuis (zie tekening). Het levert weliswaar een mooi plaatje op. Maar de achtergrond -en daarmee het achterliggende verhaal-, is voorgoed verdwenen.
Mariakapel
Poster/ illustratie: Mariakapel te Hapert (het Mariabeeld is in werkelijkheid véél kleiner). Het bankje is een geschenk van de Boerenbond, ter gelegenheid van hun 100-jarige bestaan in 1996.
In de Ganzestraat aan de rand van Hapert, vind je het ‘Mariakapelletje’ waar in de meimaand de Rozenkrans wordt gebeden. Het eerste wat in het oog valt is het prachtige smeedijzeren hekwerk. Daar heb ik dus wat extra tijd aan besteed.
Het Mariabeeld is afkomstig van de inmiddels afgebroken Mariaschool en in het echt is het een stuk kleiner dan de illustratie doet vermoeden. Ik vond het echter een beetje zonde om het beeld te verbergen in die donkere ruimte, vandaar dat ik me enige artistieke vrijheid heb veroorloofd.
De kapel stamt uit het Mariajaar 1954 en sindsdien zijn er veel kaarsjes gebrand als symbool voor het Licht dat de Duisternis overwint. Ook wordt de kapel gebruikt als rustaltaar tijdens processies en als gedachteniskapel ter herinnering aan de gevallenen in Nederlands Oost-Indië. Daarnaast is de kapel een dankbetuiging voor de behouden terugkeer van soldaten uit deze voormalige Nederlandse kolonie.
Initiatiefnemer voor de bouw van de Mariakapel was de eerste kapelaan van Hapert ‘H. van der Hart’. Hij was een zeer creatieve man die niet alleen de kapel heeft ontworpen, maar ook het smeedijzeren hek en de beeldhouwwerken op de hoeken voor zijn rekening nam. Hij werd geholpen door vaklieden uit Hapert die het werk gratis hebben verricht.
Graanmolen in Hapert
Korenmolen in Hapert. Het is belangrijk dat de wieken blijven draaien, vandaar dat de molen om de veertien dagen op zaterdag open is. Dan wordt gratis maïs gemalen voor hobbyisten.
Aan de rand van de bebouwde kom van Hapert vind je de Graanmolen. Niemand lijkt te weten hoe oud de molen precies is, alhoewel het jaartal 1896 op de molenbaard vermeld staat. Blijkbaar werden in die tijd verschillende molens afgebroken en het tweedehands materiaal is gebruikt voor de bouw van de korenmolen. Ik las op diverse sites dat de inwoners van Hapert er erg blij mee waren, omdat ze voor het malen van hun graan niet meer aangewezen waren op molens in de omgeving. Ze noemen de molen gewoon “De Graanmolen”.
Eigenaars en vrijwilligers
(Bron: molens.nl) In 1902 werd de molen verkocht aan een molenaarszoon uit Diessen. Zijn dochter en schoonzoon namen ergens tussen 1940 en ’45 de molen in gebruik. Zo’n dertig jaar later werd de molen overgenomen door de toenmalige gemeente Hoogeloon die de molen liet restaureren waarbij één van de twee koppels maalstenen verwijderd werd. Na deze restauratie heeft vrijwillig molenaar Lieuwe Tilma 32 jaar lang de molen draaiende gehouden. Tegenwoordig is de Hapertse molen eigendom van de gemeente Bladel en is eens per twee weken in bedrijf. Dit is allemaal te danken aan de vrijwillige molenaars die ervoor moeten zorgen dat de wieken blijven draaien om de molen ‘in leven te houden’. Want als een molen niet draait, komen er beestjes en rot in.
Ter afsluiting:
Een vrolijk filmpje met een tekenaar aan het werk, op de Boerenmert (2019)
Iets voor aan jouw muur?
Kunst Op Maat Shop:
4x Graanmolen in Hapert (gemeente Bladel de Kempen)
Over Karen Nijst
Als webontwikkelaar & copywriter (Kahlo Websites Hapert) zit ik veel achter de computer. Maar tijdens de vrije uurtjes teken en schrijf ik ook heel graag. De laatste jaren werk ik steeds vaker op de IPAD Pro.
Mijn creatieve reis begint begint vaak door gewoon mijn fantasie te gebruiken, maar soms vindt het ook zijn oorsprong in foto's die ik met mijn iPhone heb genomen. Het is nooit de bedoeling om deze simpelweg te kopiëren, maar eerder om een geheel eigen creatie te maken, al zoekend naar het juiste kleurenpalet en een harmonieuze compositie. Ik combineer graag verschillende elementen tot een nieuw geheel.
Inmiddels vind je me ook op Getekend Maastricht en zijn verschillende werken te bestellen op karennijst.werkaandemuur.nl/nl. Eind 2022 heb ik de webwinkel kunstopmaatshop.nl gelanceerd waar je ook werk van anderen kunt vinden. En misschien zie ik je ook op Instagram?
0 reacties